Dễ chừng trên 10 năm tôi mới trở lại Ba Dừa (xã Long Trung – Cai Lậy). Đây là vùng đất mà mỗi khi nhắc tới tôi liên tưởng đến vườn cây ăn trái bạt ngàn xen lẫn những cánh đồng lúa xanh mượt. Và ở đây còn lưu truyền một nhân vật có tiếng tàn ác – Ba Săn (còn gọi là cảnh sát Săn). Lớp trẻ xứ này không biết nhiều nhưng trong ký ức những người lớn tuổi không quên những hành vi man rợ của ông ta với đồng loại. Những chuyễn dĩ vãng ấy bây giờ không ai muốn nhắc lại làm gì.
Đi trên tỉnh lộ 868 được tráng nhựa phẳng phiu giữa cái nắng chang chang của tháng ba bổng dưng tôi nhớ đến con lộ này ngày xưa. Thuật ngữ "Lộ Ba Dừa” một thời được người ta gán cho những con lộ long chong sỏi đá với mặt đường đầy ổ gà. Mấy năm mới giải phóng đi xe khách trên tuyến lộ từ Cai Lậy ra ngã ba Ba Dừa mất gần cả tiếng đồng hồ, chưa kể người cứ ngã nghiêng liên tục. Những cục đá xanh bằng bắp chân mỗi ngày cứ lộ ra giữa mặt đường, trong khi hai bên xuất hiện các lối mòn nhỏ do lưu lượng xe đạp lưu thông nhiều. Có người nói vui "lưu thông trên lộ này mấy thuở xảy ra tai nạn giao thông”. Bị kêu ca, con lộ được trãi đá đỏ. Mưa ít, không sao. Mưa nhiều, lầy lội. Vào mùa nắng thì bụi không thể tưởng tượng nổi. Chuyện con lộ Ba Dừa có biết bao điều để nói và bây giờ người ta chỉ nhắc tới như kỷ niệm của một thời khó khăn đã qua. Tuyến đường trãi nhựa cách đây trên 5 năm, giờ xe cộ ngược xuôi nhộn nhịp. Tại ngã ba Ba Dừa, nhà cửa mọc lên san sát, xây cất khang trang hơn mang dáng dấp của một thị tứ với đầy đủ các cửa hàng, đại lý vật liệu xây dựng, xăng dầu, thuốc trừ sâu, điện thoại di động đến quán ăn bình dân, điểm dạy tin học… Con đường vào chợ Ba Dừa hơn 1 km đã trãi nhựa nhưng đang xuống cấp do thường xuyên phải chịu đựng những chuyến xe chở vật liệu xây dựng các công trình trọng điểm bên trong. Khác biệt lớn nhất là khu vực chợ Ba Dừa. Thầy Nguyễn Văn Hoàng – giáo viên trường THCS Long Trung – kể lại: "Hồi trước giải phóng, ngay vị trí ngôi chợ hiện nay có một đồn nhỏ – nơi ở và làm việc của Ba Săn. Còn vị trí trường Mẫu giáo chính là nơi đóng quân của lính Mỹ, phía dưới chỗ Trạm y tế là sân bay dã chiến. Quanh khu vực này dây kẽm gai chằng chịt, mìn, lựu đạn gài khắp nơi vì sợ quân ta tấn công. Khi đó, dù còn nhỏ, nhưng tôi vẫn nhớ những hành động tàn bạo của cảnh sát Săn mỗi khi bắt được cán bộ của ta. Chúng chặt đầu, mổ bụng rồi đóng bè thả trôi xông nhằm uy hiếp tinh thần của nhân dân. Dân chúng ai cũng tức anh ách. Chuyện gì đến cũng đến. Cuối năm 1971, nhân dịp cúng đình Long Trung, có tổ chức hát bội, người của ta bí mật ném lựu đạn ám sát Ba Săn, may mắn hắn chỉ bị thương. Kể từ đó, Ba Săn bớt hung hăng hơn trước”. Khu vực đồn này kết hợp với đồn Trà Tân, đồn Cây Khế và một đồn nhỏ tại ngã ba Long Tiên tạo thành thế liên hoàn gây áp lực cho căn cứ Tỉnh ủy ở Long Tiên. Sau ngày thống nhất đất nước, dân tản cư trở về quê dựng lại nhà cửa, bắt tay vào xây dựng cuộc sống mới. Mãi hơn 10 năm trở lại đây, Long Trung mới thật sự chuyển mình. Thay đổi lớn nhất đó là người dân mạnh dạn chuyển từ trồng lúa sang lên liếp trồng sầu riêng. Chuyện bây giờ nói ra tưởng như đơn giản nhưng ngày đó nhiều người dân phải chịu "bầm dập” vì dám "làm trái với chủ trương”. Theo lời thầy Hoàng, người bị "mời lên mời xuống” nhiều nhất là ông Ba Quang ở ấp 6. Có lúc ông cũng muốn nãn chí với gần 1 ha sầu riêng mới trồng. Nhưng đất không phụ lòng người. Mấy năm sau đó, sầu riêng của ông vừa sai trái lại trúng giá, thu nhập gần cả trăm triệu đồng. Cây sầu riêng đã giúp ông Ba Quang tạo dựng cửa rộng nhà cao, tên tuổi nổi tiếng khắp vùng. Sau thành công của ông Ba Quang, nhiều hộ nông dân ở Long Trung làm theo mang lại hiệu quả cao, thu nhập tăng lên đáng kể. Hai bên tỉnh lộ 868 những vườn sầu riêng xòe cành, xanh tán thay dần ruộng lúa giúp cho bà con nơi đây đổi đời nhanh chóng cho dù cũng có năm "được mùa rớt giá”. Các giống như sầu riêng bí, khổ qua xanh giờ thay bằng Ri 6, Monthoong, 9 Hóa… với chất lượng cao, giá cả ổn định nên được bà con tin dùng. Vào mùa vụ, hàng trăm xe gắn máy, xe tải hối hả chở sầu riêng bủa đi tiêu thụ khắp mọi nơi, đâu đâu cũng thấy không khí buôn bán nhộn nhịp. Với thu nhập từ sầu riêng mỗi năm vài trăm triệu đồng làm cho giá đất tăng lên vùng vụt. Định hướng phát triển của ngành nông nghiệp huyện Cai Lậy đã xác định rõ cây sầu riêng là cây kinh tế chủ lực của Long Trung, giúp cho nhà vườn thêm hy vọng. Tạt vào quán nước đối diện với Trạm Y tế xã, anh chủ quán tên Tấn khá vui vẻ ngồi tiếp chuyện với khách. Anh là thành viên Hội Sinh vật cảnh xã Long Trung nên rất hào hứng khi nói chuyện trồng cây kiểng ở Long Trung. Thì ra những năm gần đây, ngoài việc trồng sầu riêng làm giàu, một số người dân trong xã cũng thoát nghèo nhờ trồng và ươm cây kiểng. Năm 2002, Hội Sinh vật cảnh xã Long Trung được thành lập với 14 chi hội và gần 100 hội viên. Đến nay, Hội đã giúp đỡ về kỹ thuật cho hội viên trồng các loại bonsai, cây kiểng, từ đó diện tích đất trồng kiểng ngày càng tăng, nhà nào cũng trồng ít nhất 10 gốc kiểng với đủ loại: mai vàng, mai chiếu thủy, nguyệt quế, cần thăng… Nhiều nông dân đến học hỏi kinh nghiệm, không chỉ trong ấp mà còn người ở xã khác cũng đến nhờ hướng dẫn kỹ thuật và tập sự. Theo lời giới thiệu của anh Tấn, tôi đến vườn kiểng của bác Tư Nhuệ cách Ủy ban nhân dân xã Long Trung hơn 500m. Quan sát vườn kiểng nhà bác, tôi nhận thấy có cả cây ăn trái thông thường như bình bát, khế, ổi, vú sữa… qua đôi tay khéo léo của nghệ nhân cũng biến thành những cây kiểng có hình thác nước, hang động, cổ thụ hay được uốn với đường nét khá độc đáo theo các thế: xung phong, mẫu tử, hoặc tam tòng - tứ đức. Theo thị hiếu của thị trường, hiện nay, hơn 1000m2 vườn kiểng của gia đình bác Tư Nhuệ đang ươm giống tùng Đài Loan và vạn niên tùng để bán cho người dân trong và ngoài huyện. Bác Tư bộc bạch: " Năm nay tôi đã 87 tuổi rồi nhưng vẫn còn đam mê trồng kiểng lắm. Do thu nhập từ kiểng khá cao nên cả xóm này ai cũng trồng hết”. Không riêng gì gia đình bác Tư, rải rác các ấp trong xã đều có những nghệ nhân mua kiểng về uốn nắn, cắt tỉa để trở thành các tác phẩm mang chủ đề, nổi bật có các anh : Năm Thoại, Bảy Mỹ, Tư Thịnh, Ba Luyến… Nghề chơi kiểng quả thật là một nghề chơi công phu, tốn kém. Nhưng bù vào đó là những lợi ích xem ra có vẽ vô hình nhưng lại cực kỳ lớn lao về tinh thần lẫn vật chất. Anh Nguyễn Thanh Hải – cán bộ Đài truyền thanh xã – phấn khởi nói: "Trước kia có nhiều hộ rất khó khăn, làm lụng vất vả quanh năm mà không đủ sống. Được sự giúp đỡ của Hội Sinh vật cảnh, các gia đình này mạnh dạn chuyển sang nghề trồgn và bán kiểng giờ đã khá lên. Như gia đình anh Út Vinh hồi đó sống bằng nghề làm thuê, làm mướn, luôn thiếu trước hụt sau. Với bản tính siêng năng, chịu khó học hỏi kỹ thuật. Giờ gia đình anh Vinh khá hơn trước mua sắm Tivi, xe Hon da. Hơn thế, vợ chồng anh còn lo cho con ăn học đàng hoàng. Ngoài ra còn có các anh Võ Văn Thịnh, Lê Văn Nét. Phạm Hồng Thái đã thoát nghèo, xây dựng nhà cửa khang trang thu nhập hàng trăm triệu đồng/năm”. Hoa kiểng từ ngàn đời nay được coi là thú tiêu khiển tao nhã, lại có ích lợi trong việc di dưỡng tinh thần, bồi bổ trí tuệ, đồng thời là phương thuốc vô cùng hiệu nghiệm trong việc làm dịu bớt những căng thẳng, những ức chế do nhiều hệ lụy từ cuộc sống xô bồ mang lại cho con người. Anh Tấn cho biết, có lần, trung tướng Nguyễn Việt Thành về Long Trung tìm mua kiểng. Thấy ở đây có nhiều người trồng kiểng, ông nói: " Tôi rất mừng khi bà con mình thích trồng cây kiểng vì trồng kiểng chẳng những tăng thu nhập mà còn giúp con người lành tính”. Hàng năm kiểng bonsai, kiểng cổ ở Long Trung đều được chọn trưng bày trong dịp Hội Xuân của huyện, tỉnh, tô điểm thêm vẻ đẹp của quê hương trong những ngày Xuân về, Tết đến.
Dạo một vòng quanh khu vực chợ Ba Dừa, khó ai có thể hình dung nơi đây trước kia từng là hệ thống đồn bót giặc. Chợ Ba Dừa mới vừa hoàn thành với qui mô lớn hơn chợ cũ, kết cấu nhà lồng rộng tiện cho việc buôn bán, đi lại của bà con. Chung quanh chợ, hệ thống đường sá đan xen ngang dọc, nhà cửa xây cất khang trang báo hiệu khu phố chợ đang trong giai đoạn hình thành. Dù chợ xã nhưng kẻ mua người bán tấp nập, đông vui. Hàng hóa, ngoài trái cây là chủ lực còn có các loại thực phẩm tươi sống, quần áo, văn hóa phẩm… không thua gì chợ huyện. Gần đó, trường mẫu giáo Long Trung thiết kế khá đẹp so với các trường lân cận. Gần trục giao thông, gần chợ thuận lợi cho phụ huynh đưa đón con em mình . Trạm Y tế xây dựng hiện đại đang hoàn thành những hạng mục cuối cùng ở sân trước, tương lai không xa biết đâu trở thành một bệnh viện khu vực Nam Cai Lậy. Phía bên kia, mấy anh công nhân đang đứng trên giàn giáo xây thêm những dãi phòng học mới cho các trường tiểu học, trung học của xã. Nhớ mấy năm đầu sau ngày miền Nam giải phóng, hầu hết các trường đều làm bằng tre lá. Số học sinh học đến trung học rất ít vì phần lớn phụ huynh đều muốn con em mình nghỉ học sớm để phụ giúp gia đình. Oan uổng cho nhiều học sinh khá giỏi phải dở dang chuyện học hành. Bây giờ họ đều trưởng thành nhớ lại chuyện cũ cảm thấy tiếc nuối nên bằng mọi giá cho con cái học đến nơi đến chốn. Theo lời của thầy Hoàng, hầu hết học sinh ở Long Trung được gia đình và nhà trường tạo mọi điều kiện thuận lợi cho học tập. Ngay cả những điểm trường ở ấp cũng đều xây dựng kiên cố. Năm nào trường trung, tiểu học cũng có học sinh giỏi cấp huyện, tỉnh. Nhiều cựu học sinh của trường đang là giảng viên trường đại học Tiền Giang hoặc công tác tại các cơ quan ban ngành trong tỉnh, cũng có người là doanh nhân thành đạt ở thành phố Hồ Chí Minh. Dù xa quê, những đứa con vùng đất Ba Dừa vẫn không quên nguồn cội. Họ chung tay hỗ trợ địa phương trong quá trình xây dựng nông thôn mới, đó là các tuyến đường bêtông liên ấp, cơ sở dạy tin học, những ngôi nhà tình nghĩa, tình thương…
Ba Dừa – vùng đất trước đây là nơi tranh chấp giữa ta và địch, chịu đau thương, mất mát trong chiến tranh – nay đã chuyển mình. Sự đổi thay không chỉ thể hiện qua các công trình mới đua nhau mọc lên, số hộ giàu gia tăng mà còn thể hiện trong nhận thức, suy nghĩ của từng người dân. Để xây một nông thôn mới, hiện đại còn phải nhiều nỗ lực hơn nữa.
|
Thời tiết một số địa phương ở nước ta 
Hanoi Time